W Armii Polskiej we Francji wytworzyło się szereg broni i służb, które posiadały swoje indywidualne oznaki. Szczególnym zainteresowaniem kolekcjonerów cieszą się orły noszone przez żołnierzy Polskich we Francji. W tym kontekście warto przypomnieć o tym jak powstały przepisy mundurowe Armii gen. Hallera i jaki był praktyczny zakres ich stosowania.
Zgodnie z regulaminem Komisji Wojskowej Komitetu Narodowego Polskiego, do jego kompetencji należało zatwierdzanie przepisów o odznaczeniach i nagrodach, których przygotowanie należało do kompetencji Naczelnego Dowództwa.
Dokładnie miesiąc po wydaniu przywołanego regulaminu odbyło się pierwsze posiedzenie specjalnej komisji powołanej przez Naczelnego Dowódcę, której zadaniem było opracowanie projektu ujednolicenia umundurowania, oporządzenia i uzbrojenia wojsk polskich. Jej przewodniczącym został zastępca szefa sztabu kapitan Gąssowski, a członkami kapitan Tadeusz Malinowski, porucznik Józef Grodecki, porucznik książę Sapieha (lotnik) oraz podporucznicy Orłowski i Abczyński. Zgodnie z projektem komisji, określającym barwy dla poszczególnych broni i służb, żołnierze służący w audytoriacie mieli nosić na kołnierzu patki w kolorze niebieskim. Dodatkowo oficerowie nosili barwę tą na wypustkach mankietów, spodni i czapek. Co ciekawe we fragmencie poświęconym oznakom broni na patkach kołnierzowych nie została wymieniona służba sprawiedliwości.
Podobny przepis znalazł się w gotowym już regulaminie Polowe umundurowanie wojsk polskich. Podano w nim, że barwą wojskowego wymiaru sprawiedliwości jest kolor niebieski (blou). Tu jednak występuje już oznaka korpusu służby sprawiedliwości w postaci „odznak liktorskich” z palmami (signe des lictors avec les palmes). Przy czym przez odznakę liktorską rozumiano topór owinięty rózgami. Regulamin sporządzony był w języku polskim i francuskim i podpisany przez gen. Józefa Hallera.
Do powyższego regulaminu opracowane zostały ilustracje, wykonane tuszem na bibułce i powielone następnie w broszurce pod tytułem Wzory umundurowania i oznak dla Armii Polskiej, wydanej w Paryżu.
Niestety nie udało mi się odnaleźć żadnego potwierdzenia, które pozwoliło by stwierdzić, że oznaki wojskowego wymiaru sprawiedliwości zostały faktycznie uprowadzone do użycia. Być może takie potwierdzenie znajdowało się w dokumentach intendentury, które przechowywane były w teczce z materiałami do umundurowania Błękitnej Armii. Niestety w chwili obecnej teczka ich już nie zawiera. Z drugiej strony udało mi się dotrzeć do zdjęć które wskazują, że oznaki rzeczywiście nie zostały wprowadzone.